عنوان	بررسی تنوع ژنتیکی جمعیتهای بومی جو وحشی H. spontaneum با استفاده از نشانگر مولکولی EST-SSR
نوع پژوهش	مقاله چاپ‌شده در مجلات علمی
کلیدواژه‌ها	تنوع، جو وحشی، نشانگر مولکولی، ساختار ژنتیکی
چکیده	مقدمه: تنوع ژنتیکی گونه‌های وحشی مرتبط با خزانه ژنی اولیه جو برای بهره‌برداری در برنامه‌های اصلاحی بسیار حائز اهمیت است. جو زراعی (H. vulgar) و جد زراعی آن (H. spontaneum) سیستم مدل عالی و اقتصادی برای بررسی، اکتشاف و بهره‌برداری ژنتیکی می‌باشند. در تحقیق پیش‌رو تنوع ژنتیکی 114 توده بومی جو وحشی جمع‌آوری شده از غرب کشور، توسط نشانگر مولکولی EST-SSR مورد بررسی قرار گرفته است که هدف بررسی میزان تنوع ژنتیکی این ژنوتیپ‌های بومی و ارزیابی کارایی این نشانگر در تعیین میزان تنوع ژنتیکی موجود در ژنوتیپ‌ها می‌باشد. مواد و روش ها: ابتدا به منظور استخراج DNA بذور در گلدان کشت گردید، استخراج DNA به روش CTAB تغییر یافته برای هر ژنوتیپ انجام شد. واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) در حجم 20 میکرولیتر انجام گرفت. محصول PCR جهت نمایان شده قطعات تکثیری در ژل آگارز 4 درصد با بافر واکنش TBE یک درصد و رنگ Safe View تزریق گردید. به‌منظور انجام تجزیه و تحلیل‌های آماری، داده‌های حاصل در قالب ماتریسی آماده شد و پارامترهای مرتبط با آغازگرها و جمعیت‌ها ارزیابی گردید. یافته ها: تعداد الل‌های تکثیر شده از 2 تا 4 الل برای نشانگرها متفاوت بود و آغازگرهای مورد بررسی در مجموع 40 الل در ژنوتیپ‌های مورد بررسی با میانگین 85/2 به ازای هر نشانگر تکثیر کردند. متوسط درصد چند شکلی برای آغازگرهای مورد مطالعه برابر با 42/96 درصد بود. محتوی اطلاعات چند شکلی (PIC) از 397/0 تا 189/0 متغیر بود. نتایج نشان داد که بیشترین سطح تنوع در جمعیت‌های استان لرستان و کمترین تنوع در جمعیت‌های استان کردستان وجود دارد. دندرو‌گرام حاصل از تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌ها را در 14 گروه قرار داد که بر اساس گروهبندی تنوع ژنتیکی تا حدودی با پراکنش جغرافیایی تطبیق داشت. همچنین نتایج تجزیه به مختصات اصلی تا حدودی با تجزیه خوشه‌ای مطابقت داشت. نتیجه گیری: نتایج نشان داد تنوع خوبی در میان جمعیت‌های مورد بررسی وجود دارد. همچنین چند شکلی مناسبی نیز در بین آغازگرها مشاهده گردید. آغازگرهای GBM1221 با 3 الل، GBM1461 با 3 الل و SCSSR04163 با 4 الل که بهترین چند شکلی را داشتند، به عنوان آغازگرهای برتر به منظور استفاده در تحقیقات بعدی جو معرفی می‌گردند. وجود تنوع ژنتیکی بالا در جمعیت‌‌های طبیعی جو وحشی H. spontaneum نشان می‌دهد که ژرم پلاسم این گیاه را می‌توان در رویشگاه‌های طبیعی حفاظت نمود. همچنین این تنوع منبع ارزشمندی برای شناسایی نشانگرهای مولکولی آگاهی بخش برای صفات مختلف فنوتیپی است.
پژوهشگران	هومن شیروانی (نفر اول)، علی اشرف مهرابی (نفر دوم)، محسن فرشادفر (نفر سوم)، هوشمند صفری (نفر چهارم)، علی آرمینیان (نفر پنجم)، فواد فاتحی (نفر ششم به بعد)