عنوان	ارزیابی گیاهان پوششی لگوم در کشت مخلوط با گندم برای مهار علف‌های هرز تحت سیستم‌های مختلف شخم
نوع پژوهش	پایان نامه
کلیدواژه‌ها	گندم، بقولات، خاک‌ورزی، کشت مخلوط، عملکرد، علف‌های هرز
چکیده	به‌منظور بررسی اثر الگوهای مختلف کشت مخلوط افزایشی گندم (Triticum aestivum L. cv. Baharan) با گیاهان لگوم بر خصوصیات گیاهان زراعی و مهار علف‌های هرز تحت سامانه‌های مختلف خاک‌ورزی، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه ایلام طی دو سال زراعی 98-1397 و 99-1398 اجرا گردید. کرت‌های اصلی شامل خاک‌ورزی در سه سطح (خاک‌ورزی متداول، خاک‌ورزی حداقل و بی‌خاک‌ورزی) و کرت‌های فرعی، شامل کشت مخلوط افزایشی به نسبت 100 درصد گندم+ 50 درصد هرکدام از گیاهان پوششی لگوم شامل شبدر (Trifolium resupinatum L. var. Haftchin)، ماشک (Vicia villosa cv. Maragheh)، گاودانه (Vicia ervilia (L.) Willd.) و خلر (Lathyrus sativus L.)، کشت خالص گندم با کنترل علف‌های‌هرز، کشت خالص گندم بدون کنترل علف‌های-هرز، کشت خالص شبدر، ماشک، گاودانه، خلر و آیش بودند. بیشترین تراکم و وزن خشک علف‌های‌هرز در سامانه بی‌خاک‌ورزی و الگوی بدون کشت گیاه زراعی مشاهده شدند. انجام خاک-ورزی و الگوهای کشت مخلوط افزایشی بقولات با گندم باعث کاهش تراکم و زیست توده علف‌های‌هرز شدند. کشت مخلوط ماشک با گندم بیشترین نقش را در کاهش تراکم و وزن خشک علف‌های‌هرز داشت. بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک گندم درکشت خالص با کنترل علف-های هرز با اعمال خاک‌ورزی حداقل (به ترتیب 8422 و 18705 کیلوگرم در هکتار) به‌دست آمد. در سامانه بی‌خاک‌ورزی غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی گندم، ماشک، خلر و غلظت کلروفیل a گاودانه افزایش نشان داد. در الگوی کشت مخلوط گندم با گیاهان لگوم غلظت رنگیزه‌های فتوسنتزی گندم به-طور معنی‌داری نسبت به تک‌کشتی آن افزایش یافت. الگوهای کشت مخلوط سبب افزایش غلظت نیتروژن و فسفر دانه گندم شدند. کشت خالص گیاهان لگوم در مقایسه با کشت مخلوط، کیفیت علوفه را بهبود بخشید. سامانه بی‌خاک‌ورزی کاهش غلظت فسفر و کلسیم علوفه و درصد خاکستر علوفه ماشک، گاودانه و خلر و در نتیجه تاثیر منفی بر کیفیت علوفه این گیاهان لگوم را نشان داد. بیشترین درصد ماده آلی(36/3 درصد) و رطوبت خاک (85/20 درصد) و جرم مخصوص ظاهری خاک (41/1 گرم بر سانتی‌مترمکعب) در سامانه بی‌خاک‌ورزی مشاهده گردید. مقادیر نسبت برابری زمین در کلیه الگوهای کشت مخلوط گندم با بقولات بیشتر از یک بود که بیانگر مزیت الگوهای کشت مخلوط برای استفاده از زمین و افزایش عملکرد می‌باشد. بر اساس نتایج این تحقیق، می‌توان الگوی کشت مخلوط گندم + گاودانه و سیستم خاک‌ورزی حداقل را به عنوان مناسب‌ترین راهکار جهت مدیریت غیرشیمیایی علف-های هرز و بهبود عملکرد محصول معرفی نمود.
پژوهشگران	علیرضا تاب (استاد راهنما)، اخلاص امینی (دانشجو)، Andersson Lars (استاد مشاور)، Emanuele Radicetti (استاد مشاور)