پژوهش حاضر با هدف بررسی تئوری و محاسباتی برهمکنشهای غیرکووالانسی از نوع پیوندهای هیدروژنی و هالوژنی بین فسفینکربوتیوآمید (PCTA) و هیپوهالواسیدها (HOX; X=F, Cl, Br, I) انجام شد. این ترکیبات به دلیل ویژگیهای منحصربهفرد خود، در شیمی آلی و معدنی از اهمیت ویژهای برخوردار هستند و مطالعه دقیق برهمکنشهای میان آنها میتواند در طراحی داروها، مواد جدید و درک بهتر رفتارهای شیمیایی نقش کلیدی ایفا کند. در این تحقیق، ساختارهای منومر و کمپلکسهای تشکیل شده از برهمکنش فسفینکربوتیوآمید با هیپوهالواسیدها به وسیله روشهای مکانیک کوانتومی و با استفاده از سطح محاسباتی MP2/6-311++G(2d,2p) بهینهسازی شدند. برای ارزیابی انرژیهای پایداری و بررسی نوع و شدت برهمکنشها، از تحلیلهای الکترونی نظیر نقشههای پتانسیل الکترواستاتیک (MEP)، تئوری اتمها در مولکولها (QTAIM) و آنالیز اوربیتالهای طبیعی پیوندی (NBO) استفاده شد. یافتهها نشان داد که تشکیل کمپلکسها عمدتاً از طریق پیوندهای هیدروژنی و هالوژنی با شدتهای متفاوت صورت میگیرد و با افزایش شعاع هالوژن و کاهش الکترونگاتیوی آن از F به I، انرژیهای پایداری افزایش یافته و کمپلکسها پایدارتر میشوند. تحلیل طول و فرکانس پیوندها نیز مؤید تأثیر برهمکنشها بر ساختار کمپلکسها بود. نتایج QTAIM نشان داد که ماهیت برهمکنشها بسته به نوع پیوند، متفاوت بوده و برخی از آنها خصلت جزئی کووالانسی دارند. همچنین، آنالیز NBO انتقال بار و تعاملهای بین اوربیتالی دهنده و گیرنده را بهخوبی آشکار کرد. این مطالعه بهعنوان یک پژوهش بنیادی، ضمن افزایش درک ما از ماهیت پیوندهای غیرکووالانسی، میتواند در طراحی سیستمهای مولکولی هدفمند با ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی خاص، بهویژه در زمینههای داروشناسی و طراحی کاتالیستها کاربرد داشته باشد.
